Blog

SOS Stress

Dagelijks hoor ik in de praktijk het zinnetje: ‘Ik heb stress!’.

Maar wat is ‘stress’ eigenlijk? In deze blog wil ik je op een gemakkelijke manier uitleggen wat stress is, wat het kan doen met je lichaam en wat je zelf kunt doen om er positief mee om te gaan.

In dit eerste blogbericht wordt het stressmechanisme uitgelegd. In een tweede blogbericht, zal ik je uitleggen wat je zelf kunt doen om grip te krijgen op je stress.

Introductie

Stress is volgens Prof. Bruce Lipton van de Stanford University voor 95% verantwoordelijk voor al onze leefstijl gerelateerde klachten zoals: hoofdpijn, slaapproblemen, overgewicht, hoge bloeddruk, rug,- nek,- en schouderpijn, huidaandoeningen en hormonale verstoringen. 95% !!

Het is Hans Seyle, een Canadese-Oostenrijke arts die de term ‘stress’ heeft vertaald in het psychologische systeem. Maw, de belasting op je psychologische systeem of de ‘druk’ op je psyche.

‘Stress’ is een zeer omvangrijk begrip en is niet tastbaar. We vragen ook altijd aan onze patiënten wat ze juist verstaan als ze spreken over stress. Zowel de patiënten als hun behandelaar verklaren sommige lichamelijke klachten vaak als ‘het is stress’ of ‘met deze spanning moet je leren leven’.

Volgens mij is het trouwens niet de ‘stress’ op zich maar wel hoe je lichaam hier op reageert of mee omgaat. Er zijn ook verschillende vormen van stress.

Verschillende soorten stress

Er zijn verschillende soorten ‘stressoren’ voor een lichaam:

• Fysieke stress. Denk bv. aan een schop tegen je schenen of een klap op je hoofd. Fysieke trauma’s kunnen een zeer grote belasting geven op je lichaam en kunnen zelfs emotionele trauma’s tot gevolg hebben (bv. na een whiplash)
• Chemische stress. Constant zware medicatie nemen: denk aan analgetica tijdens operaties, amalgaanvullingen in tanden, constant verzurende voeding eten, … kunnen allemaal een vorm van chemische stress geven op je lichaam. Door deze chemische stress, kan je ook fysieke of emotionele kwalen ervaren. Er is de voorbije jaren heel wat wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de link tussen de darmen en de hersenen. Deze vorm van spanning is volgens mij een enorm stresserende factor voor ons lichaam omdat het in heel wat gevallen je immuunsysteem onderuit haalt.
• Emotionele stress. Ik heb je in het blog over burn-outs uitleg gegeven over de verschillende situaties waarin je vatbaar bent om een burn-out te krijgen. Denk aan: niet geapprecieerd worden, geen feedback krijgen, gepest worden, niet aanvaard worden, enz… Allemaal situaties waarin je emotioneel systeem onder druk komt te staan en niet meer ‘gevoed’ wordt. Deze vorm van stress neemt in onze maatschappij spijtig genoeg een grote plaats in.
• Thermische stress. Constant in extreem koude of warme plaatsen werken kan een enorme stressor zijn. Ook voor baby’s en kleine kinderen is de koude/warmte stress een belangrijke factor.
• Elektromagnetische stress. Wifi, gsm-straling, hoog- en laagspanning, … allemaal vormen van elektromagnetische stress die kennelijk toch meer belasting op ons lichaam geven dan dat we zelf vermoeden. Ik las enkele jaren geleden in een Duits magazine dat er verschillende wetenschappers verklaarden dat deze vorm van ‘stress’ de meest belangrijke zal worden in de 21ste eeuw en mogelijks voor veel ziektes kan zorgen.

Wat doet stress met je lichaam?

Stress is een cascadesysteem van verschillende fysiologische reacties.  ‘Goede’ stress kan belangrijk zijn om te kunnen functioneren.  Bv. een topsporter die op het veld staat, iemand die doceert voor de eerst keer, naar een examen gaan enz. zijn situaties waar stress normaal is.  Maar er zit wel een limiet op stress en als je té lang over deze limiet gaat, kan je lichaam fout beginnen reageren en spreken we van ‘negatieve stress’.

Wat gebeurt er nu juist als het lichaam stress ervaart?

• Je krijgt input (en dit kan heel omvangrijk zijn)
• Deze wordt geregistreerd in je hersenen
• Er ontstaat een cascadesysteem in je hersenen
• De hersenen communiceren met de bijnier, die op zijn beurt meer stresshormoon aanmaakt
• Duurt dit té lang, dan wordt je lichaam leeggeroofd. Tal van klachten kunnen de kop opsteken gaande van vermoeidheid tot spanning tot slecht slapen. Je krijgt ahw de negativiteit van de stress te verwerken.

Duurt deze input of stress té lang, dan gaat het fout. Je lichaam verzuurt en begint tegen zichzelf te vechten. Het rooft zijn vitamines en neurotransmitters sneller leeg dan normaal. Het vat is op. Er is té veel belasting en je veerkracht verdwijnt.

Belastbaarheid vs belasting

Twee termen die ik vaak in de praktijk gebruik.  ‘Belastbaarheid’ is hetgeen je lichaam aan kan. Iedereen is anders en elke mens heeft een eigen belastbaarheidssysteem. Belastbaarheid zou je kunnen formuleren als ‘fysieke veerkracht’. Maw, hoe veerkrachtig is je lichaam bestemd tegen belasting.

Stel je voor dat je elke dag zeer ongezond eet, nooit water drinkt, belast bent met eczeem, in het verleden heel wat antibiotica hebt genomen en nu medicatie neemt tegen een hoge cholesterol en dan nog eens 3 keer bent geopereerd. In zo’n situatie daalt de belastbaarheid van je lichaam heel erg. De marge en de belasting die je zal aankunnen, wordt kleiner en kleiner. Ook genetische factoren zijn hier medebepalend in.

Iedereen is anders en reageert anders op prikkels. Deze prikkels zijn je ‘belasting’. Wat ervaar je en hoe je ervaar je iets. Belastingsfactoren zijn zeer uiteenlopend: relationele issues, familiale of financiële problemen, voedingsfactoren, chemicaliën, invloed van je werk, enz…

Het is dus van belang om je belastbaarheid zo hoog mogelijk te houden.

In tegenstelling tot bv. 40 jaar geleden is alles moeilijker geworden. Ons lichaam wordt continu blootgesteld aan tal van belastingen. De maatschappelijke druk, terrorisme dreiging, weinig ruimte voor onszelf,… zijn voorbeelden van belastingsfactoren die zeer actueel zijn. Kortom, de belasting die we dagdagelijks ervaren is zeer hoog. We moeten er dus voor zorgen dat onze belastbaarheid hoog genoeg is om zo veerkrachtig mogelijk met mogelijke stressoren om te kunnen springen.

Volgende week leg ik je uit wat je kunt doen om je belastbaarheid te vergroten. Ik zet een aantal tips op een rij die je in je dagelijkse routine kan toepassen om zo veerkrachtig mogelijk te blijven.

Stressvrije groeten,

Niels