Blog

Concentratieproblemen bij kinderen: Hoe kan osteopathie helpen?

Ooit maakte ik er mijn thesis over. Twee thesissen zelfs. Eentje in België en eentje aan de universiteit in Londen. Ik testte toen uit of kinderen en volwassenen hun reactiesnelheid verbeterde na een behandeling van de nek. Uit beide onderzoeken kon ik concluderen dat de nekbehandeling voor een betere bloedtoevoer naar het hoofd zorgde en dus ook een betere werking van de hersenen mogelijk maakt.

De afgelopen 12 jaar behandelde ik vele kinderen met concentratieproblemen. Eén iets is zeker: er bestaat niet zoiets als “het kind met een concentratieprobleem”. Onder concentratieproblemen vallen moeilijkheden met aandachtsregulatie, met volhouden van aandacht, met prikkels filteren, enz… Maar ook snel afgeleid zijn, moeilijk stilzitten, moeilijk focussen op 1 taak, problemen met verschillende taken tegelijk te onthouden,… vallen onder dezelfde noemer.

 

Wanneer is er een probleem?

 

Kinderen kunnen zich logischerwijs langer concentreren op een taak die ze zelf gekozen hebben en graag doen, dan op een opgelegde taak op school bijvoorbeeld. Zo zal je zien dat ze thuis uren kunnen tekenen of puzzelen en op school al afgeleid zijn na 10 minuten. Motivatie is dus een belangrijke pijler en zal medebepalend zijn. Het hangt dus niet alleen van het kind zelf af, maar ook van de omgeving, de leerkracht en de aanpak thuis of op school.

We kunnen pas van een echt concentratieprobleem spreken als een kind er nooit in slaagt zich enige tijd te focussen om het even welke taak of bezigheid.

 

Hoe lang kan een kind zich concentreren?

 

De mate en duur van concentratie hangt grotendeels van de leeftijd af. Naarmate kinderen ouder worden, kunnen ze zich langer concentreren. Dat is zo tot rond ongeveer 20 tot 24 jaar. Dan neemt het concentratievermogen weer af. Volgens deskundigen zou een kind van 6 jaar zich 10 minuten kunnen concentreren, een kind van 10 jaar 20 minuten en een jongere van 13 jaar 30 minuten.

 

Tips om je kind te ondersteunen bij het concentreren:

 

– Regelmaat, structuur, routine en vast afspraken staan absoluut op nummer 1. Voorspelbaarheid is belangrijk voor kinderen. Op vaste tijden eten en naar bed gaan, horen hier ook bij.

– Zorg voor een rustige speel- en leeromgeving: felle geluiden, tv op de achtergrond, rommelige kamer,… maken het er een kind niet gemakkelijker op zich te concentreren.

– Concentratieproblemen kunnen ook een uiting zijn van faalangst of onzekerheid

– Motivatie (bv in de vorm van een uitdaging) is een belangrijke factor

– Positieve feedback en een letterlijk en figuurlijk schouderklopje doen een kind groeien van fierheid en geeft het meer zelfvertrouwen

– Laat je kind een hobby doen waarin het zich fysiek kan uitleven. Of een hobby die je kind motivatie of uitdaging geeft of waarin een kind zijn creatieve kant kan ontwikkelen. Té veel hobby’s zijn dan ook geen aanrader. Zoek een gezonde balans.

 

Hoe kan osteopathie helpen?

 

Een concentratieprobleem is zeker niet altijd een puur fysiek probleem, én toch kan een osteopaat heel veel betekenen.
Elke behandeling is uniek en afgestemd op de noden van het kind op dat moment.
Deze lichaamssystemen of structuren worden in elk geval zeker nagekeken en behandeld:

 

1| Doorbloeding:
Hersengebieden die actief werken, hebben een goede doorbloeding met zuurstofrijk bloed. Zo kan men de hersenactiviteit onderzoeken via een functionele MRI-scan. Zo’n scan meet de doorbloeding thv de verschillende hersengebieden. Aan de hand van die meting kan er bepaald worden waar en wanneer in de hersenen activiteit plaatsvindt.

Maw, als er spanningen of blokkades thv belangrijke plaatsen of knooppunten in de schedel of nek zitten, kan dat remmend werken op een goede aan- en afvoer van bloed van en naar de schedel. En die bloedtoevoer is nodig voor een goede functie.

Als osteopaat zijn we erin getraind om die plaatsen anatomisch goed te lokaliseren, te checken en te behandelen waar nodig.

 

2| Interactie tussen beide hersenhelften en werking van het corpus callosum:
Voor een goede concentratie is het belangrijk dat er een goede uitwisseling van informatie kan plaatsvinden tussen de linker en rechter hersenhelft (hemisfeer). De belangrijkste plaats voor deze informatiestroom is het corpus callosum of hersenbalk. Het corpus callosum lijkt op een in de breedte uitgerekt hoefijzer en is een bundeling van meer dan 200 axonen (zenuwbanen). Het samenwerken van beide hersenhelften is belangrijk voor het uitvoeren van complexe opdrachten waarbij informatie die gehoord, gezien en gevoeld wordt, moet gecombineerd worden.

Een osteopaat kan via bepaalde technieken (craniosacrale technieken) invloed uitoefenen op de hersenhelften en hun verbinding. Ook de hersenvliezen en hun verbindingen zijn hierin belangrijk en worden nagekeken en behandeld. Hoe jonger het kind, hoe flexibeler de schedel en hoe meer invloed er mogelijk is.

 

3| Stress: ons 3-delige brein en stress-as:
Een goede concentratie wordt gestuurd vanuit de neocortex of ons zoogdierenbrein. Onze neocortex maakt het mogelijk om te redeneren en problemen op te lossen, te analyseren, logisch te denken en is ook belangrijk naar morele waarden en normen toe. Ons brein bestaat echter uit drie delen. Naast de neocortex hebben we ook ons emotioneel brein (limbisch systeem) en ons reptielenbrein (oudste brein). Kort samengevat is ons reptielenbrein belangrijk voor ons voortbestaan en zorgt het voor de automatische regeling van de bloeddruk, hartslag, ademhaling en temperatuur. Het limbisch brein is belangrijk naar het beleven van emoties toe, het detecteren van gevaar, het opslaan van herinneringen en emoties,…

Om goed te presteren op school of op het werk, moet ons zoogdierenbrein ongestoord kunnen functioneren. Daarom is het uitermate belangrijk dat we niet in een stresstoestand of emotionele status verkeren. Wanneer een lichaam in stress is, kaapt het emotionele brein ons rationele zoogdierenbrein. We kunnen dan minder goed nadenken, concentreren, presteren,… Zo zien we heel vaak dat kinderen thuis perfect hun rekenoefeningen maken, maar op school, als er een tijdslimiet op staat, er niets van bakken… Dit komt puur doordat de tijdsdruk een kind in stress brengt. Het kind kan dan niet meer helder nadenken.

Stress bij een kind kan gaan van traumatische gebeurtenissen, tot spanningen in de thuissituatie, tot problemen in aanpak op school, tot pesterijen op school, enz…. Maar ook mechanische problemen, zoals een nek- of bekkenblokkade, kunnen een continue fysieke stress veroorzaken. Daardoor kan het kind niet ontspannen functioneren en niet al zijn mogelijkheden benutten.

Een osteopaat kan via fysieke weg het lichaam terug in een ontspannen balans brengen (= parasympatische tuning). Hierbij wordt oa. gewerkt op de “stress-as”: een verbinding in het lichaam tussen de bijnieren (die zorgen voor de adrenalineproductie) en bepaalde klieren in het lichaam en in de hersenen. Het effect is vaak direct en fenomenaal. Ouders, leerkrachten, grootouders,.. rapporteren vaak een volledig “ander kind” na de behandeling: ontspannen, voor rede vatbaar, gemotiveerd, enz. Daarnaast is hulp van een psychotherapeut aangewezen als er bepaalde emotionele problemen, trauma’s, faalangst, enz. aan de basis liggen van de stress.

 

4| Lichaamsas/posturologie/gronding:
Met de alomgekende spreuk “Een gezonde geest in een gezond lichaam” is veel gezegd. Hoe beter een kind fysiek in zijn vel zit, hoe meer energie het lichaam vrij heeft om zich toe te leggen op mentale processen zoals concentratie.

Ik maak in de praktijk vaak de vergelijking tussen ons lichaam en een emmer water. De emmer water vult zich tot de laatste druppel, dan loopt hij over… Zo kunnen kinderen ook heel wat probleempjes opstapelen, zowel op fysiek als mentaal vlak. Totdat het écht te veel wordt. De laatste druppel die in de emmer valt, zorgt voor een escalatie van symptomen. Het lichaam vindt geen rust meer. Met een osteopathische behandeling kunnen we “het emmertje” van het kind terug ledigen, zorgen voor een compensatiemarge en voor meer flexibiliteit. Dan komt er energie vrij voor processen zoals concentratie.

Een osteopaat zal een kind met een concentratieprobleem dan ook steeds volledig nakijken en behandelen waar nodig. Een goede ontspannen houding (posturologie) en ook stand van de onderbenen en voeten is belangrijk. Hoe stabieler een kind staat, hoe flexibeler het op mentaal gebied kan presteren.

 

 

Test je reactiesnelheid

 

Je concentratie in al zijn facetten kan je niet eenvoudigweg meten, maar je reactiesnelheid wel. Test jezelf door op onderstaande foto te klikken. Dit spel berekent je waarschijnlijke leeftijd op basis van je reactiesnelheid. Uit onderzoek blijft dat de reactiesnelheid van 24-jarigen het beste is. Daarna neemt het langzaam af.

 

 

Heb je vragen na het lezen van dit artikel? Merk je concentratieproblemen bij je kind op en bekijk je graag wat osteopathie zou kunnen betekenen? Je kan me vrijblijvend contacteren op hanne@epicentrum.be en we bespreken samen de situatie.